50 jaar terug in de tijd. Door Joop van der Heide
Op donderdag ochtend 5 september 1974 kon de balans worden opgemaakt na een enorme brand die de nacht ervoor woensdag 4 september was ontstaan. Bovenste houten deel van de Raadhuis toren waarin het carillon hangt, afgebrand waarbij de klokken een voor een naar beneden donderden. De gastronoom en naast gelegen tapijt zaak van Terpstra, daar was ook de brand begonnen, in de as gelegd, verder in de Sint Odolphisteeg gingen 10 panden verloren.
Uit Friesland werden diverse brandweer korpsen naar Harlingen gedirigeerd: Franeker, Heerenveen, Drachten, Leeuwarden, Dronrijp, Menaldum etc. Tegenwoordig zou een dergelijke brand al snel tot Grip 1 worden gebombardeerd en Grip staat voor Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijding Procedure. Hoe groter de ramp, hoe meer partijen betrokken zijn bij de bestrijding. Er kwamen overigens ook gebreken ‘boven water’ het ladderwagentje van de Harlinger brandweer wilde niet omhoog en was dus nutteloos. Na deze forse brand werd een nieuwe hoogwerker aangeschaft. De manschappen uit Franeker kregen opdracht om uit de Noorderhaven een watertransport op te zetten. Dat ging goed tot het moment kwam dat vanaf de Voorstraat werd gebruld: water!!! De Franekers begrepen er niets van en wierpen toch maar een blik in de haven en wat denk je? Ja precies eb en de Noorderhaven is een getijde haven dus…De Franekers, en dit is historisch juist want ik was er bij, “Nee toch ? we hewe de haven leeg zogen…’
Kazerne op de Lanen
In 1974 was de brandweer kazerne nog op de Lanen gevestigd. Wij woonden op Lanen 60. De Austtin brandweerwagen moest altijd bij ons ongeveer schakelen en dat was nog al lawaaiig. Ik sliep aan de voorkant en die nacht werd ik wakker omdat de brandweer wagen voor ons huis bleef staan. D’r uut gedien open en goeien dag een vuurgloed richting Voorstraat en dat leek niet goed. Pa en ma wakker gemaakt en gaan kijken. We konden de Odolphisteeg al niet meer door daar was een vuurzee bezig huizen te vernietigen. De wind was zuidwest en het vliegvuur trok richting Zoutsloot en roooie dorp. De politie reed de wijk door met waarschuwdeteksten. Oosterparkwijk en Plan Zuud merkten pas de volgende ochtend dat er brand was geweest.
Dank je wel voor dit verhaal Joop.
Vanaf de Grote Kerkstraat ben ik er destijds compleet doorheen geslapen .
Papa Gerrit keek ‘s avonds door het raam en dacht dat de Raadhuistoren in het voetlicht stond. Moeders kon hem snel uit de droom helpen. ‘Brand en niet te zuinig ook’. ‘s Morgens leek het wel een oorlogsgebied. Wat één ravage.
Ik vergeet het nooit meer. Na jaren op de Lanen te hebben gewoond, waren we net verhuisd naar de Irenestraat. Mijn zus Gonnie -dichtbij het vuur- want werkende bij de Gastronoom, kwam onze slaapkamer binnen en riep: dur is brand. Wij schrokken ons dood, want ze zei er niet bij waar. Maar al heel snel werd duidelijk dat het op de Voorstraat was. Wij met z’n allen er naartoe.
Wat een nacht, wat een ravage.
Mijn zwager Rudi van de Grote Bredeplaats was later pissig dat we hem niet gewaarschuwd hadden. Hij is toen maar bij de vrijwillige brandweer in Harlingen gegaan.
Iemand schreef ooit een gedicht voor mn ouders daarover. Dat begon met:
Remember, remember
That night in september…
Gelukt: ik vergeet het nooit.