Knallende Vriendendag Barentszwerf

Op de Barentszwerf kwamen zaterdag 28 september ongeveer 70 vrienden van Willem Barentsz bij elkaar voor de vriendendag. Dit jaarlijkse festijn, sinds corona niet meer georganiseerd, maakte een nieuwe start met een letterlijk knallend festijn. De vriendendag stond in het teken van leven en overleven aan boord van Witte Swaen, het expeditieschip van Willem Barentsz.

Het gevarieerde programma ging van start met een korte terugblik op het afgelopen jaar waarin Witte Swaen voor het eerst onder zeil de zee op ging. De motor van het schip, die het tijdens de reis naar Terschelling begaf, zorgde ervoor dat het expeditieschip dit jaar niet kon varen. Toch lijkt er nu weer beweging in het schip te komen. Half oktober wordt het door Tuinman en BDS Harlingen versleept naar Talsma Shipyard in Franeker waar het wordt drooggezet, schoongemaakt en behandeld. ‘Geknipt en geschoren’, zoals dat in zeemanstaal heet. Dat droogzetten gebeurt samen met de Sittard, de oude mijnenveger van de Zeekadetten. Als Witte Swaen is schoongemaakt en de gerepareerde motor in het schip teruggeplaatst, gloort voor volgend jaar het vooruitzicht van een nieuwe vaartocht. De vertoning van de film van de eerste zeilproef op 9 september vorig jaar maakte de herinnering aan dat euforische moment in de geschiedenis van dit project bij de aanwezigen weer voelbaar.

‘Witte Swaen, waar komt de naam vandaan? Nergens in het reisverslag van de reis naar Nova Zembla werd de naam van het schip genoemd. Medewerkers van het Barentszproject doken in archieven en redersboekhoudingen uit die tijd en achterhaalden dat rond 1596 een schip als dat van Barentsz plots uit de boeken verdween. Het heette ‘Witte Swaen’. Omdat men zeer nauwkeurig was in het archiveren van schepen, hun ladingen en tochten, is het vrijwel zeker dat dit schip uit de vrachtvaart is gehaald en werd ingezet voor de derde expeditie van Willem Barentsz. Even boeiend was het verhaal hoe daarna de houtsculptuur op de spiegel van het schip, een witte zwaan, ergens in een Gelders schuurtje werd gebeiteld. In het diepste geheim, zelfs voor ingewijden van het project, die pas bij de doop van het schip en de onthulling van dit beeld door H.K.H. Prinses Margriet op 27 oktober 2018 te horen kregen dat ‘hun’ schip Witte Swaen zou heten. Het beeld van Witte Swaen prijkte ook triomfantelijk op een stukje oranjekoek van bakker Elsinga dat in de pauze aan de aanwezigen werd geserveerd.

Leden van re-enactmentgroep Allemansend lieten de oren tuiten tijdens een demonstratie van een
zeegevecht aan dek van Witte Swaen. Het geknal van de musketten was tot in de verre omtrek te horen. Het ging er op een schip in de 16de eeuw bepaald niet zachtzinnig aan toe. Dat bleek ook uit het verhaal van een van de rondleiders van het Barentszproject. De dagelijkse maaltijd bestond uit peulvruchten, gort en een voedzaam ‘hachje’ spek. Zo probeerden de zeelieden te overleven, hun hachje te redden en scheurbuik te voorkomen. Op Nova Zembla kregen ze, zonder dat ze trouwens in de gaten hadden, ook de broodnodige vitamine C binnen uit het vlees van poolvossen. Met een heerlijk hachje, een lekker stukje spek bij de borrel werd deze leerzame en gezellige middag afgesloten.

Vrienden van Willem Barentsz helpen met een jaarlijkse bijdrage van 25 euro mee aan het in standhouden van het Barentszproject en het varend houden van het schip Witte Swaen. Vriend kun je worden op de website debarentsz.nl.