Dit was Into The Great Wide Open 2025

Into The Great Wide Open 2025 ligt achter ons. Al vijftien edities lang laat het festival op Vlieland zien hoe kunst, muziek, natuur en mensen samenkomen en hoe dat aanzet tot verandering. Dit jubileumjaar draaide om hoop en beweging, met VERZET JE en de Bouwplaats van de Toekomst als krachtige stappen richting een andere manier van kijken, maken en leven.

VERZET JE

Verzet was de leidraad op Into The Great Wide Open 2025. Dat werd geleefd door Lieke Marsman, die de overvolle Nicolaaskerk toesprak: “Verzet begint door nee te zeggen”. In Bruintje, de bruine kroeg in het dorp, schoven o.a. Maartje Wortel en Joost Oomen aan om te praten over luisteren en in gesprek gaan. Verderop ging The System in première over het bewerkstelligen van verandering. In aanwezigheid van een van de hoofdpersonages, Extinction Rebellion’s Pippi van Ommen. Regisseur Lidija Zelovic was aanwezig bij de vertoning van haar videoportret Home Game over de dualiteit van de zoektocht naar een ‘thuis’. En dat verzet bij alle leeftijden hoort, bewezen de kids die in een protestmars over het terrein trokken.

Muzikaal activisme

Er klonk ook verzet in de muziek. The Mary Wallopers sloten vrijdag het hoofdpodium af met Ierse folkpunk met een mening nadat ze vorige week elders het zwijgen werd opgelegd om hun pro-Palestijnse betuiging. Openlijk blij met hun komst was terugkerend publieksfavoriet Antony Szmierek, die na zijn show zelf in het publiek los ging op de Ierse band. Sef vervolgde recht naar ieders hart. Jerry Afriyie sloot aan in die set, voor een uitnodiging aan al die open harten. De kern: Nederland, word beter. Een kleine variatie en tegelijkertijd oproep tot actie vanuit zijn stichting Nederland Wordt Beter, die zichzelf aankomende 5 december opheft na 15 jaar, nu het zijn doelen heeft behaald. Aan iedereen de uitnodiging: neemhetstokjeover.nl. Ook de postpunk van shame bood alle gelegenheid om de barricade op te gaan, net als de door rumbi geïnspireerde punk van het Congolese Kin’Gongolo Kiniata en de opzwepende hiphop van Deki Alem. 

Elders in het muziekprogramma voel je juist verstilling. Vlaming Abel Ghekiere vat herinneringen in experimentele folk en jazz, kora-speler Lubiana bracht Vuurboetsduin in vervoering met haar blues en gospel, en Oceanic & Greetje Bijma – die elkaar op Vlieland ontmoetten – deden hetzelfde Bij de IJsbaan. Memorabel was ook de passage van Everything Is Recorded, een project dat echo’s uit het rijke verleden van oprichter Richard Russell versmelt met muzikaal futurisme van de bovenste plank.

Op vrijdagochtend werd ambientplaat De Inrichting gepresenteerd met een luistersessie in de Vliehors Expres. Het album werd in juni tijdens een residentie op Vlieland gemaakt door het voor deze gelegenheid samengestelde collectief Belle, op initiatief van Ambient Curation en Into The Great Wide Open.

Het Waardeloze Winkelcentrum

In het Waardeloze Winkelcentrum, het kinderprogramma op het festival, draaide alles om de relatieve waarde van spullen. Wat eerst afval leek, werd een schat. Kinderen werden er uitgedaagd anders te kijken naar spullen, geld en wat belangrijk is. Tien jaar na de eerste Waardeloze Winkel op Into The Great Wide Open groeide het uit tot een bruisende miniwereld, waar inmiddels meer dan 100.000 objecten – van versleten vorken tot zelfgeknutselde parfums – een tweede leven kregen.

Kunst die stroomt en reflecteert 

Met het thema Currents kwam het kunstprogramma in beweging. Zo presenteerde Sander Hagelaar zijn werk Lucien, waarin licht en water samen in beweging komen in een ogenschijnlijk eindeloos netwerk aan buizen. Gemma Luz Bosch bracht kalmte in de hectiek met het werk long low slow baden, waarin de bezoeker langzaam op en neer deinde als eb en vloed. Iets verderop zette kunstenaarsduo Anne Fehres en Luke Conroy je direct weer terug met beide benen op de grond, met het visueel verpletterende en maatschappijkritische werk It’s All Right, waarin bezoekers liggend in een een strandstoel steeds verder richting ongemak dwaalden, met uitzicht op een kolkende zon die met de minuut dystopischer aandeed. 

Van de Palestijnse kunstenaar Maisara Baroud was een selectie te zien van zijn serie I’m Still Alive, waarmee hij sinds 7 oktober 2023 (bijna) iedere dag aan vrienden, familie – en inmiddels duizenden vreemden – op social media laat weten dat hij nog leeft middels een tekening. De almaar groeiende verzameling van meer dan 700 tekeningen geeft beeld aan ontheemding, angst en hoop. Ook dat is verzet. 

Eten als toekomsttaal

Toekomstdenken op je bord: de chefs van de wisselende Keukenkaravaan koken hun tijd vooruit. Voor het openingsdiner serveerde visser Hendrik Kramer de vangst van zijn elektrisch aangedreven boot, de eerste ter wereld. Daarna volgden gerechten met oogst uit het twintig jaar oude voedselbos Oogstwold in Oost-Groningen; Zeelandse wieren, miso van roggebroodrestjes en garum van Hollandse boekweit. Alles volgens het credo: hoe lokaler, hoe beter. En restjes bestaan niet. Kunstenaar Claudy Jongstra keerde terug met een programma bij strandpaviljoen OOST, in samenwerking met chef Benny Blisto (BAK). Na een verfLAB-workshop en de primeur van haar nieuwe werk Schitterend Wad volgde een zintuiglijk diner, zonder bestek en volledig met de handen, met wat de Noord- en Waddenzee op dat moment gaven.

Bouwen richting de Toekomst

Op Into The Great Wide Open werd samen met de festival- en bouwsector letterlijk aan de toekomst gebouwd. Op verschillende plekken op Vlieland verrees dit jaar de Bouwplaats van de Toekomst. Een proeftuin voor emissievrij, circulair en biobased bouwen, waar het festival samen met partners als BAM, TBI en Stichting Doen experimenteerde met duurzame innovaties, zoals bamboe als bouwmateriaal, of het gebruik van geotextiel als alternatief voor honderden meters plastic grondzeil.

Fossielvrij Important Person

Bij Into The Great Wide Open wordt fossielvrij reizen de norm. Omdat bijna de helft van de festivaluitstoot in de reis ernaar toe zit, zette het festival dit jaar vol in op duurzame alternatieven: van trein en festivalbus tot elektrische taxi en deelauto. Met het Goede Reis-programma en het nieuwe FIP-predikaat (Fossielvrij Important Person) werden fossielvrije reizigers beloond. Via de verplichte Goede Reis-toeslag droegen alle bezoekers bovendien bij aan een Transitiefonds dat restuitstoot opruimt en investeert in emissievrije energie en vervoer.

Zoals Tom Petty zong in het nummer waaraan het festival zijn naam ontleent: ’the future is wide open’. Op naar de volgende: 27 – 30 augustus 2026.